Najveći kolaps u broju stanovnika mlađih od 20 godina doživjeli su istočni dio BiH, Posavina i Krajina u Republici Srpskoj. Izdvajaju se opštine Grahovo gdje se broj stanovnika umanjio za 93% i opština Srebrenica sa 92% manje stanovnika mlađih od 20 godina.
“Ovo se odnosi samo na statistiku rođenih, ali ona ne obuhvata statistiku migracija. Pretpostavlja se da je taj broj vjerovatno i manji. Tu nema onih oji su se odselili, a doseljavanja u tim opštinama nema. To su prosto migratorne opštine. Dolazimo do zaključka da je cijela BiH demografski ugroženo područje jer je ostala bez mladog stanovništva. Kako dobar dio Republike Srpske, tako i u Federaciji BiH”, kaže advokat i demograf Miodrag Pantović.
Pantović je analizu uradio na tenelju popisa 1991. i podataka o broju rođenih u periodu 2003-2022. Najmanji pad je u Palama gdje se gubi 14% stanovništva, ali se bilježi veliki broj doseljenika, najčešće Srba iz Sarajeva. Uz Pele, tu su Vogošća sa padom od 17,7% i Ilidža 16,9%, sa takođe većim brojem bošnjačkog stanovništva koje se doselilo mahom iz istočnog dijela BiH.
“U suštini, mladog stanovništa u BiH ima jedino u Bijeljini, Banjaluci, Brčkom, Sarajevu, dijelu Tuzle i Zenice. Mostar je u velikoj stagnaciji. To je to. U ostalim krajevima dolazi do pada mlade populacije. Što se tiče Republike Srpske, pad broja djece koja se upišu u prvi razred u odnosu na broj rođenih je oko dva odsto. Malo je veći u Bijeljini i Banjaluci. Izgleda da su migracije veće iz većih urbanih sredina, što je prilično zanimljivo. Generalni zaključak je da su sva tri naroda u BiH u velikom padu”, navodi on.
Loša prošlost i sadašnjost vuku u ambis sa sobom i budućnost, pogotovo u Srpskoj.
“2019. godina, prije korone, kada bi Republiku Srpsku izvojili kao zasebnu političku cjelinu bila bi teritorija sa najbržim padom stanovnika u svijetu. To je samo umrli minus rođeni. Republika Srpska je u pet političkih entiteta u svijetu kojima dominira pad broja stanovnika. FBiH ima mlađu starosnu strukturu nasljeđenu od ranije, ali u godinama koje dolaze vjerujem da će se broj izjednačiti i da će se pad nastaviti”, kaže autor analize.
Pantović podsjeća na procjenu Centra ekspertize za stanovništvo i migracije – Ljudski kapital za 21 vijek – iz 2019. godine, koji je za BiH predvidio da bi do 2060. godine mogla da izgubi čak 75 odsto stanovništva. Napominjemo, po trendovima iz 2019, a od tada se na očigled svih stanje u BiH itekako pogoršalo.
